1993 ин Мары Элын рды халаштыжы Йошкар-Олашты республикыштышы писательвлн IX съездышты эртаралтын. Тштакен остатка вц и лошты литература лымаш д пша кыце вианг толмым ланзылымы д иктешлымы, Писатель ушемын у правленижым айырымы.
Молнамшылаок смырык талантвлм куштымы верц шытырланымаш ак чдем. Тидылан “Сылнымут шыже” семинарвлат пиш палшат. Нным Писатель ушемна 1974 и годшен эртара. 1994 ин техень семинарыш республикыштышы кымлы утла смырык авторым жмы ыльы. Ннын произведенийштым роман дон повестьыштым, шайыштмаш, поэма дон лыдышвлдштым секцивлдшты плымы писательвл ланзыленыт. Молнамшы семыньок яжорак произведенивлм Мары книга издательствышты пасна книга доно лыкташ д литературно-художественный журналвлэш пецатлаш кнгашым пумы. Келесаш келеш, республикышты кзыт яжон пдлымы шукы писательжок шке веремаштышты техень семинарвлшты ылыныт. Остатка кок и лошты Российын писатель ушемын членыш куд смырык литераторым пыртымы. Кзыт ммнам Писатель ушемыштана 36 профессиональный писатель.
Экономикышты нелы шукы гнят, Республикынан правительствыжы “Ончыко” литературно-художественный д общественно-политический журналнам 1994 ин январь гц тлзы йде лыкташ палшыкым пуэн. Ти журнал 1926 и годшен лктеш. Тенгеок кырык мары йлмы доно лкшы “У сем” журналын кжгыцшым когоэмдымы. Тдым Писатель ушем 1990 ин лыкташ тнгалын. Кок и лошты Мары книга издательствышты 70 утла слны шаяан книгам лыкмы.
Национальный литературым виангдымашым, тдын лмнержым мары халык лошты цила семынь лктымашым, вес халыквлн литературышты доно, финн-угор писательвлн яжо произведенийышты доно лыдшывлм плымым штымашым Писатель ушемна шкмжын кого д керал пшаэшыжы шотла.
1993 ин шошым ммнан делегацина Хельсинки халашты ылын дд Финляндий дон Мары Эл писательвлн ушемвл лошты пшам иквреш штымы гишан договореш кидым пиштен. Ти договорышты творчество пшаштыш клым цаткыдемдымы, т шотышты икты-весын произведенивлм срымы д пецатлымы гишанат попалтеш. Ммнан Писатель ушемна “Мары Эл – Суоми” ушем пашлымы доно финн поэт Хану Хелинлан республикыштына творческий командировкышты тлзы лиашыжы йцным штен кердын. Тды махань-шон районвлдшты марынвлн культурышты, лымашышты д овуцашты доно плымы лин. А 1994 ин Финляндийыш командировкыш мары поэтесса Альбертина Иванова каштын толын.
“У сем” журналышты “Финн-угор халыквлн творчествышты” йори раздел пуалтеш. 1994 ин тшты “Калевала” эпос гц рунывлм пецатлен птарымы. Нным цилаге кырык марлашкы Мары Элын халык поэтшы Геннадий Матюковский срен. Мир влнышы классикын ти пиш яжо произведенийым тдок алык марлашкат срен д пасна книга доно лыкташ манын, Мары издательствышкы пуэн. жал, окса акситы гишан тдым пецатлымы агыл.
“Ончыко” журнал лмлы финн поэт Яркко Лайнен лыдышвлжым марла пецатлен. Лышдывлм тенгеок национальный литературын шачмыжы верц шытырланышы финн поэтвлн икманяр произведеништы доно плымым штен.
Мары книга издательство финн-угор халыквлн “Изи патыр” лман ямак сборникым 20 тжем экземпляр доно пецатлен лыктын. Тилец анзыцшы, кыце плы, финн-угор писатель дон поэтвлн произведенивлштын антологим алык марла йылмыш срен лыкмы ыльы. Тдын лмжы “Родо тукым улына”. Тене ти книга кырык марлаш срен пецатлалтеш.
“У сем” журнал 1994 ишы 4-шы номереш эстон литературын классикшы А. Х. Таммсаарен творчествыжы гишан ктык очеркым дд тдын икманяр новеллыжым пецатлен. Финн-угор писательвлн эче икманяр произведеништым марлаш срен ймдылымы.
1993 ин августын СП-н делегацижы Венгрин Эгер халашты эртаралтшы финн-угор писательвлн III Международный конгрессышты ылын.
Писатель ушемна 1995 ин мары литературын ик классикшы, птариш мары романист Никон Васильевич Игнатьевын шачмы кечыжылан 60 и шомым (тды 39 иашын 1974 ин колен) племдаш ймдылалтеш.
1993 ин литература шотышты Мары Эл Кугижаншы премин лауреатшы лмым шонгы поэт И. И. Осминлан пумы. А смырык поэтесса Валентина Изилянова 1994 ишы Олык Ипай Лмеш Кугижаншы смырык премин лауреатшы лин.