Быдэс Россиысь удмуртъёслэн ќ тчамзы Нырысет ћ ез Б.Р.у. ќ . 1918-т ћ арын инвожо толэзе Елабуга карын ортчиз. Отчы Вятка, Уфа, Казань но Пермь губерниосысь 9 уездысь 78 делегат пыриськиз. Большевикъёслэн кивалтэмзы улсын ортчиз (т ќ роез М. П. Прокопьев вал). Соин ик тросэз пуктэсъёс но большевикъёслэсь кутэмын вал. П ќ ртэм юанъёс учкемын: удмурт кунлык но Наркомнацын удмуртъёслэн ужъёссыя Комиссариат кылдытон, удмурт кылын ужрад нуон пуктон но книга-газет поттон. Кутэмын вал пуктэс, куд ћ зъя удмурт калык аслаз мылпотэмезъя РСФСР-е пыре, нош бигер-башкир федераци кылдытонэ уг пыриськы. Кыкет ћ ез Б.Р.у. ќ . Сарапулын ортчытыны малпамын вал. Колчак лыктэмен со Малмыж уездысь Ядыгар волостьысь Ныръя черкогуртэвыжтэмын вал. J тчам 1919-т ћ арын 31-т ћ южтолэзьысен 4-т ћ оштолэзёзь ужаз. Татын тросгес кун кылдытон ёзрад но фронтэ мынон сярысь ужпумъёс љ утэмын вал. 3-т ћ Б.Р.у. ќ . Сарапулын 1919-т ћ арын куарусён толэзе ортчиз. Солэн основной пуктэсэз – удмурт калыклэсь асваланэзъя Сарапулын т ќ рлык ёзэс кылдытон. Удмурт й ќ скалык мынэт (движение) 90-т ћ аръёсы выльысь лулъёськиз. 1991-т ћ арын 20-22-т ћ коньывуонэ удмуртъёслэн 4-т ћ ќ тчамзы ортчиз. Татын «Удмурт Кенеш» ассоциацилэн азмуртэз М. И. Шишкин быръемын вал. 1994-т ћ арын 4-5-т ћ коньывуонэ 5-т ћ ќ тчамын азмуртэ И. Г. Гришкин быръемын, 6-т ћ яз (1997-т ћ ар, 20-22-т ћ коньывуон) – В. К. Тубылов. 4-т ћ ќ тчамлэн пуктэсэзъя 1992-т ћ арын 16-17-т ћ куартолэзе Нырысет ћ быдэс Россиысь финн-угор калыкъёслэн ќ тчамзы ортчытэмын вал, 1993-т ћ арын 28-т ћ тулыспалэ – удмурт нылкышноослэн конференцизы.
|